Kháng sinh là thuốc vô cùng quan trọng được sử dụng để điều trị các bệnh lây nhiễm. Sự ra đời của thuốc kháng sinh đã mở ra kỷ nguyên mới cho y học thế giới, các bệnh nhiễm trùng nhanh chóng được điều trị hiệu quả. Nhưng việc lạm dụng và sử dụng kháng sinh không hợp lý đang làm gia tăng vấn đề kháng thuốc kháng sinh.

Kháng kháng sinh là khả năng của các vi sinh vật như vi khuẩn, vi rút, nấm hoặc ký sinh trùng sinh trưởng với sự hiển diện của một loại thuốc mà thông thường có thể giết chết hoạc hạn chế sự phát triển của chúng. Kết quả là các liệu pháp điều trị thông thường trở nên không hiệu quả. Nhiễm trùng do đó trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến thời gian bị bệnh lâu hơn, chi phí điều trị cao hơn và nguy cơ tử vong cao hơn, tạo ra những gánh nặng kinh tế đối với gia đình và xã hội.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo, kháng kháng sinh là một trong những mối đe dọa sức khỏe cộng động trên toàn thế giới, ảnh hưởng đến sức khỏe và cuốc sống của người dân và sự phát triển tổng thể, bền vững của cả một quốc gia. Việt Nam là một trong những các quốc gia, trong những năm gần đây đã phải chứng kiến mối đe dọa ngày càng gia tăng của kháng kháng sinh, do việc sử dụng kháng sinh không hợp lý tại các cấp của hệ thống chăm sóc sức khỏe, trong nuôi trồng thủy sản, trong chăn nuôi và trong cộng đồng.

Tại Việt Nam, kháng sinh chiếm hơn 50% các thuốc dùng cho người và thông thường được bán tại các nhà thuốc cộng đồng, 88 - 97% các cửa hàng bán thuốc kê kháng sinh mà không có đơn thuốc của bác sĩ mặc dù điều này đã bị cấm theo luật pháp Việt Nam.

Đứng trước dự báo tương lai phải đối mặt với khả năng không có thuốc để điều trị hiệu quả bệnh nhiễm trùng, từ năm 2011, WHO đã kêu gọi các quốc gia khẩn cấp có kế hoạch để đối phó tình trạng kháng thuốc. Mục tiêu đầu tiên của Kế hoạch hành động là “nâng cao nhận thức và hiểu biết về kháng thuốc thông qua truyền thông, giáo dục và đào tạo hiệu quả”. Hai nguyên tắc quan trọng nhất được nhiều chuyên gia y tế khuyên dùng để kháng sinh phát huy tác dụng là dùng đúng và đủ, việc hiểu rõ sử dụng kháng sinh như thế nào là đúng, là có trách nhiệm là bước quan trọng đầu tiên.

Sử dụng kháng sinh một cách thận trọng và giúp việc phòng, chống kháng thuốc

Kháng sinh không dùng để điều trị các bệnh do virus gây ra như cảm, cúm:

Chỉ dùng kháng sinh khi chúng thực sự cần thiết, kháng sinh sẽ không có hiệu quả khi chúng ta sử dụng kháng sinh trong tương lai khi điều trị cho các bệnh do vi khuẩn gây ra.

Hãy giữ kháng sinh cho riêng mình:

Không dùng chung kháng sinh với người khác. Người khác có thể có những nhiễm khuẩn khác nhau và không thể dùng cùng loại kháng sinh như mình, điều này có thể dẫn đến kháng thuốc.

Hãy trả lại kháng sinh còn lại, không dùng đến cho nhà thuốc hoặc bác sỹ để tiêu hủy:

Không dùng kháng sinh còn lại cho lần sử dụng lần sau.

Dùng kháng sinh đúng thời điểm:

Nếu bạn được kê dùng kháng sinh, điều quan trọng là bạn phải tuân thủ lời khuyên của bác sỹ là dùng kháng sinh như thế nào, thời điểm nào, dùng trong bao lâu.

Hãy thực hiện các bước đơn giản để phòng chống nhiễm khuẩn:

Che miệng khi ho, hắt hơi. Rửa tay xà phòng, đặc biệt là trước khi chuẩn bị hoặc trước khi ăn hoặc sau khi lau mũi.

Những nguyên nhân dẫn đến kháng thuốc

Càng sử dụng kháng sinh nhiều càng có nhiều cơ hội cho vi khuẩn kháng thuốc. Những nguyên nhân chủ yếu của kháng thuốc bao gồm:

- Dùng kháng sinh khi không cần thiết.

- Không dùng kháng sinh đúng liều và đúng lúc/thời điểm như bác sỹ đã kê đơn, điều này tạo điều kiện cho các vi khuẩn trong cơ thể bạn kháng thuốc.

Kháng sinh không có hiệu quả đối với tất cả các lây nhiễm:

Kháng sinh chỉ có hiệu quả đối với vi khuẩn, chứ không phải đối với các loại lây nhiễm như virus là nguyên nhân của cảm, cúm. Sử dụng kháng sinh khi không cần thiết sẽ không giúp cơ thể con người nhanh chóng phục hồi và có thể gây ra những tác dụng phụ.

Kháng thuốc kháng sinh có ảnh hưởng như thế nào với con người?

Sử dụng kháng sinh khi không thực sự cần sẽ làm kháng sinh kém hiệu quả hơn đến lúc cần sử dụng như:

- Nếu bản thân hoặc các thành viên trong gia đình có nhiễm khuẩn kháng thuốc kháng sinh.

- Khi thành viên trong gia đình có thể bị nhiễm khuẩn kéo dài, làm lây nhiễm cho người khác và chính điều này sẽ làm vấn đề kháng thuốc trở nên nghiêm trọng hơn.

- Các thành viên trong gia đình có thể có những biến chứng nhiễm khuẩn phức tạp

 - Các thành viên trong gia đình có thể bị nhiễm khuẩn kéo dài, và làm lây nhiễm cho người khác và chính điều này sẽ làm vấn đề kháng thuốc trở nên nghiêm trọng hơn.

Để phòng kháng thuốc kháng sinh, mỗi người dân khi mắc bệnh hãy đến cơ sở y tế uy tín để được tư vấn và điều trị. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc, nhất là thuốc kháng sinh.

Bảo An